De toegenomen aanwezigheid van Russische spionageschepen in de Noordzee en de sabotage van de Nord Streampijpleidingen hebben de beveiliging van vitale onderwaterinfrastructuur hoog op de agenda gezet. Reden voor een aantal landen rond de Noordzee om samen te investeren in geavanceerde beveiligingsmaatregelen.

Op de Noordzeetop van 24 april 2023 in Oostende kwamen al verschillende landen op Belgisch initiatief samen om betere samenwerking te bespreken over de beveiliging van energie- en telecommunicatie-infrastructuur. Dit resulteerde in het Noordzee-Veiligheidspact, ondertekend door zes Noordzeelanden: België, Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. België zal een beveiligd platform, genaamd ‘NorthSeal’, oprichten om informatie over beveiligingsincidenten en verdachte scheepsbewegingen uit te wisselen. Ook zijn afspraken gemaakt om bij incidenten snel actie te ondernemen.

Grotere risico’s
Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne is de aandacht voor mogelijke risico’s voor de vitale infrastructuur op zee sterk verhoogd. Onder andere vanwege sabotage van de Nord Stream-pijpleidingen in de Baltische Zee en de aanwezigheid van Russische spionageschepen in de Noordzee. In het Noordzeegebied bevindt zich veel vitale infrastructuur, zoals onderzeese stroomkabels, gas- en oliepijpleidingen, interconnectoren en windmolenparken. In Zeebrugge komen bijvoorbeeld twee grote gaspijpleidingen aan. De offshore energie op dit deel van de Noordzee is momenteel goed voor 2,2 GW energie en binnenkort voor zo’n 6 GW. Ook liggen er duizenden kilometers datakabels in de Noordzee, cruciaal voor internetverbindingen wereldwijd. Een sterke beveiliging tegen spionage en sabotage van deze kritieke energie- en telecominfrastructuur is cruciaal. Daarom bracht België vorig jaar tijdens de Noordzeetop in Oostende verschillende Noordzeelanden bijeen om betere samenwerking te bespreken.

Noordzee-Veiligheidspact
België, Denemarken, Duitsland, Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk bevestigen de noodzaak van een gemeenschappelijke aanpak van beveiliging en bescherming van offshore- en onderwaterinfrastructuur met het Noordzee-Veiligheidspact. Dit pact verzekert eenzelfde niveau van beveiliging over grenzen heen, met een uniforme aanpak en betere informatie-uitwisseling via een beveiligd platform. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met de NAVO en de EU.
Er is afgesproken om voortaan bij de ontwikkeling van infrastructuur rekening te houden met mogelijke risico’s en dreigingen. Dat kan bijvoorbeeld door locaties uit te rusten met landingsplaatsen voor drones in de lucht en onder water, akoestische detectieschilden onder water en camerabewaking.
België, voortrekker in maritieme beveiliging, engageert zich door 1 miljoen euro vrij te maken voor de oprichting van NorthSeal, een beveiligd platform voor informatie-uitwisseling tussen de betrokken landen. Dit platform, ontwikkeld door Belgian Secure Communications (BSC), bevordert samenwerking en veilige gegevensuitwisseling. Internationale samenwerking sluit aan op strengere beveiligingsstandaarden in Belgische wetgeving, zoals de wet Maritieme Beveiliging van kracht sinds begin 2023, die camerabewaking op zee mogelijk maakt en risicoanalyses voor beveiligingsplannen vereist.