Bij Nederlandse burgers en bedrijven hangen naar schatting 1,5 miljoen beveiligingscamera’s. Hoe kan de politie daarvan gebruik maken? Het Rathenau Instituut doet hier tot juni 2019 onderzoek naar.

Het gebruik van sensoren, zoals beveiligingscamera’s, is de afgelopen jaren sterk gestegen. Nederlandse burgers en bedrijven hebben naar schatting 1,5 miljoen beveiligingscamera’s. Ook politie en gemeenten zetten sensoren in om de leefbaarheid en veiligheid op straat te vergroten. Sensordata bieden, voorziet de politie, veel kansen voor slimme opsporing en effectieve handhaving.

Politiewerk
Het Programma Sensing van de Nationale Politie begeleidt de toepassing van verschillende sensoren in het politiewerk, zoals automatische kentekenherkenning (ANPR) en bodycams. Ook loopt er een proef met het combineren van data uit verschillende bronnen. Door data van bijvoorbeeld nummerborden slim te combineren met camerabeelden en berichten uit open bronnen, zouden internationaal opererende bandieten sneller herkend en gepakt kunnen worden. De politie onderzoekt wat het gebruik van sensoren betekent voor het politievak en de maatschappelijke legitimiteit van het politieoptreden. Het Rathenau Instituut is door de Portefeuillehouder Digitalisering en Cybercrime van de Nationale Politie gevraagd hiernaar een onderzoek uit te voeren.

Waarom dit onderzoek?
Het gebruik van sensoren roept ethische en maatschappelijke vragen op. De politie wil daarom weten wat kan en mag en wat burgers wenselijk vinden. Wat vinden burgers belangrijk bij het gebruik van sensordata door de politie, gemeenten, bedrijven en burgers? In welke situaties verwachten burgers dat de politie sensoren benut om veiligheid en leefbaarheid te bevorderen? Tegenover welke vormen van inzet van sensoren staan burgers aarzelend en waarom? Scherper inzicht hierin helpt de politie om sensoren en sensordata op een maatschappelijk verantwoorde manier in te zetten.

Wat wordt onderzocht?
Het Rathenau Instituut onderzoekt de perceptie van burgers ten aanzien van het gebruik van sensoren en sensordata om leefbaarheid en veiligheid te bevorderen. Data worden door de politie zelf verzameld maar kunnen ook afkomstig zijn van bedrijven, gemeenten en burgers. Het onderzoek beantwoordt de volgende vragen: Welke sensoren zetten politie, bedrijven, gemeenten en burgers in? Welke ontwikkelingen zijn de komende jaren op dit vlak te verwachten? Hoe wordt gedacht over publieke acceptatie van nieuwe digitale technologieën? Hoe verliep de discussie hierover de afgelopen jaren? Waarom vinden burgers het gebruik van sensoren in sommige situaties wel en in andere situaties niet wenselijk? En: welke factoren beïnvloeden de perceptie van burgers op dit vlak?

Hoe wordt het onderzoek uitgevoerd?
De onderzoekers gaan in gesprek met burgers. In focusgroepen worden scenario’s voorgelegd en wordt burgers gevraagd wat zij ervan vinden dat sensoren in deze situatie worden ingezet en waarom zij dat vinden? Om goede scenario’s te bedenken doen de onderzoekers eerst literatuuronderzoek en interviewen ze deskundigen. De resultaten hiervan publiceren worden gepubliceerd in twee toegankelijke artikelen om publieke discussie over het gebruik van sensordata te stimuleren. Tenslotte worden de uitkomsten van de focusgroepen geanalyseerd en komt er een eindrapport.