Volgens de Amerikaanse nieuwssite Buzzfeed heeft ook de Nederlandse politie vijftig tot honderd keer gebruik gemaakt van het omstreden Clearview AI voor gezichtsherkenning. Met deze software zijn mensen te identificeren, ook als zij nooit eerder ergens van verdacht werden.

Clearview verzamelt foto’s van internet en zoekt daar persoonsgegevens bij. Zo is iedereen met bijvoorbeeld een foto op LinkedIn of Facebook te herkennen als hij of zij een met Clearview uitgeruste bewakingscamera op straat passeert. De Nederlandse politie zou volgens de Amerikaanse nieuwssite Buzzfeed gebruik hebben gemaakt van een gratis proefversie van de software.

Willekeurige burgers
Begin vorig jaar maakte de New York Times bekend dat Clearview over maar liefst drie miljard foto’s met bijbehorende persoonsgegevens van willekeurige burgers beschikt. Wie een abonnement op de dienst afsluit, kan nagaan of deze burgers door een bewakingscamera in beeld worden gebracht. In de Verenigde Staten wordt op grote schaal gebruik gemaakt van Clearview AI. Dat tot groot ongenoegen van privacy-voorvechters. Ook bedrijven als LinkedIn, Facebook en YouTube maken zich boos dat ongevraagd en zonder toestemming profielen van gebruikers worden gekopieerd voor wat Clearview opsporingsdoeleinden noemt.

Onwenselijk
Voormalig Kamerlid Kees Verhoeven van D66 vroeg na de publicatie in de New York Times aan minister Dekker van Rechtsbescherming of Clearview ook in Nederland wordt gebruikt. Die zei dat dit niet het geval is. Ook minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid antwoordde ontkennend op de vraag of Nederlandse opsporingsdiensten gebruik maken van Clearview. Hij voegde daaraan toe het onwenselijk te vinden als grote verzamelingen foto’s worden aangelegd als vergelijkingsmateriaal voor opsporingsfoto’s. Wel gaf hij aan dat de Nederlandse politie met vergelijkbare technologie werkt, maar dat daarbij alleen foto’s worden gebruikt die op een politiebureau van verdachten zijn gemaakt. De database van ‘Catch’ zou 2,3 miljoen foto’s van 1,3 miljoen verdachten bevatten.

Niet beleidsmatig ingezet
De publicatie van Buzzfeed wil niet zeggen dat Clearview beleidsmatig is ingezet door de Nederlandse politie. Volgens een woordvoerder zou het kunnen dat een individuele medewerker de gratis proefversie heeft gedownload om deze uit te proberen. Ook Buzzfeed meldt dat het meestal gaat om gebruik zonder toestemming van hogerhand. De Nationale Politie benadrukt dat het niet de bedoeling is om Clearview in de toekomst te gaan gebruiken, omdat men dit niet vindt passen in een democratische rechtsstaat.
Ook in België zou Clearview door de politie zijn ingezet. Buzzfeed spreekt over 100 tot 500 keer. De Belgische politiediensten wilden niet reageren op deze aantijging.

Voordelen
Volgens Buzzfeed hebben tot februari 2020 maar liefst 88 organisaties in 24 landen buiten de Verenigde Staten gebruik gemaakt van Clearview AI. Volgens de producent zou alleen aan overheidsdiensten worden geleverd, maar mogelijk nemen ook commerciële bedrijven de dienstverlening af. Detailhandelorganisaties zouden zo kunnen nagaan wie hun fysieke winkels bezoeken. Privacy-autoriteiten onderzoeken momenteel of gebruik van Clearview AI in strijd is met de GDPR (AVG). Toch zou het matchen van bewakingsbeelden met foto’s van onverdachte personen ook voordelen kunnen hebben. Het kan de politie helpen met het opsporen van getuigen van een ernstig misdrijf. Ook helpt het bij opsporing van ‘first offenders’ en van ‘acteurs’ in pornofilms waarin kinderen worden misbruikt. Gezien de wereldwijde kritiek op Clearview is het echter niet waarschijnlijk dat deze technologie ooit in de Europese Unie ingezet gaat worden.