Een groeiende beweging van mensen die zichzelf als soeverein beschouwen, vormt een uitdaging voor de democratische rechtsorde in Nederland. Dat staat in een recente fenomeenanalyse van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV), de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Nationale Politie.

Deze groep keert zich af van de overheid en andere instituties, terwijl ze vaak wel open blijven staan voor andere mensen. Echter, zij verspreiden feitelijk onjuiste verhalen over de kwade intenties van deze instituties en willen zelf bepalen of wet- en regelgeving op hen van toepassing is. Hoewel het grootste deel van deze beweging geen geweld gebruikt, bestaat er wel een geweldsdreiging van een klein deel. Dit kan leiden tot intimidatie en bedreiging van onder meer lokale politici, ambtenaren, rechters, journalisten en wetenschappers.

Gewelddadig verzet
De beweging bestaat uit verschillende categorieën van gedragingen, variërend van het streven naar onafhankelijkheid tot het weigeren van het naleven van wet- en regelgeving en zelfs gewelddadig verzet tegen het huidige systeem. Hoewel de omvang van deze beweging nog niet zo groot is dat het een existentiële bedreiging vormt voor de democratische rechtsorde, zijn er wel zorgen over de aanhoudende groei en de voedingsbodem voor het gedachtegoed.

Strategie
Om met deze uitdaging om te gaan, sturen de ministers van Justitie en Veiligheid en van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een brief naar de Tweede Kamer met een strategie. Deze strategie omvat het handhaven bij wetsovertredingen, het voorkomen van verdere democratie-ondermijnend gedrag en het tegengaan van de groei van de beweging. Gemeenten nemen maatregelen en er wordt gewerkt aan het weerbaar maken van instituties en het versterken van de verbinding tussen samenleving en overheid. Dit vereist inspanningen van verschillende professionals en het blijven aangaan van het gesprek over kritiek en wantrouwen, evenals het weerwoord bieden tegen mis- en desinformatie.