De Nederlandse overheid hield er vorig jaar aan het begin van de coronapandemie in maart 2020 rekening mee dat mogelijk zo’n 1500 gevangenen vervroegd vrijgelaten moesten worden. Voor hen werden enkelbanden aangeschaft, zo blijkt uit documenten die de NOS heeft opgevraagd bij de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI).

Het was één van de noodscenario’s voor als corona in gevangenissen snel om zich heen zou grijpen. Alleen gevangenen die 80 procent van hun straf hadden uitgezeten, zouden in aanmerking zijn gekomen voor thuisarrest. Uiteindelijk ging het om ‘slechts’ 175 gedetineerden. Die verbleven al een deel van de tijd buiten de gevangenis om te re-integreren en mochten met een enkelband naar huis om te voorkomen dat zij andere gedetineerden zouden besmetten. DJI probeert de helft van de aangeschafte enkelbanden te verkopen, om nog een deel van de investering van anderhalf miljoen euro terug te krijgen.

Rellen
De speciaal vanwege corona opgerichte crisisorganisatie van DJI hield er rekening mee dat angst voor besmetting en het tijdelijk niet mogen ontvangen van bezoek tot rellen kon leiden in de gevangenissen. Voor relschoppers werd daarom een speciale afdeling ingericht in de PI van Alphen aan den Rijn. Daar hoefde voor slechts zeven raddraaiers uit drie verschillende inrichtingen gebruik van worden gemaakt. Uit de door de NOS opgevraagde stukken blijkt ook dat werd nagedacht over het inrichten van een hospice, voor als gedetineerden door corona zouden overlijden. Verder kwam er een speciale corona-afdeling in het gevangenisziekenhuis, waar in totaal zo’n dertig gedetineerden zijn opgenomen.

Andere smokkelmethodes
Door gedetineerden preventief in quarantaine te plaatsen en bezoek te verbieden, is het aantal besmettingen in de gevangenissen beperkt gebleven. Wel kwam het voor dat personeel het virus overbracht op gedetineerden. In vier inrichtingen moesten gedetineerden mondkapjes maken. Er werden er zo’n 150.000 geproduceerd voor gedetineerden die vervoerd moesten worden of die tijdens verlof gebruik maakten van het openbaar vervoer.
Doordat geen bezoek mocht komen, werd vorig jaar minder smokkelwaar aangetroffen. Wel werden vaker telefoons en drugs in pakketten verstopt en werd vaker geprobeerd iets over de muur van de gevangenis te gooien. Ook werden vaker drones gesignaleerd.
De meeste maatregelen zijn inmiddels teruggedraaid, maar er zijn nog zorgen over de door corona beperkte re-integratiemogelijkheden. Het enige positieve tot nu toe is dat rechtszaken via een videoverbinding goed lijken te werken, waardoor aanzienlijk minder gevangenentransporten nodig zijn.