Alle seinen staan op groen voor de politie om een automatische drone binnen het publieke domein te gaan testen. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) heeft daarvoor een belangrijke ontheffing verstrekt, die het mogelijk maakt om rondom de voormalige vliegbasis Twente te testen met het automatisch vliegen buiten het zicht van een piloot.

Daarnaast mag de drone binnen het zicht van aangewezen politiemedewerkers binnenkort ook worden getest bij daadwerkelijke hulpverlening. Het doel van deze pilot is om de meldkamer bij noodsituaties sneller te voorzien van een situatiebeeld om zo beter de juiste hulpverlening te kunnen sturen.
De politie vindt het belangrijk om te blijven ontwikkelen en de hulpverlening naar burgers te verbeteren. Daarbij past dat men innoveert en experimenteert, ook op technisch gebied. In dat kader is Politie Nederland in het voorjaar van 2022 gestart met een pilot om met behulp van een automatische drone in de meldkamer sneller een actueel beeld te kunnen krijgen van incidenten. De inzet van deze drone is bedoeld om te ondersteunen in de noodhulp bij hulpverlening (incidentafhandeling) en opsporing (heterdaadkracht). Dit zijn bijvoorbeeld verkeersongevallen, woninginbraken of overvallen. De automatische drone is niet bedoeld voor zaken als surveillance en de inzet bij ordehandhaving.

Groen licht
Sinds de start van de pilot is er veel gebeurd. Zo zijn piloten geworven en opgeleid en is bestaande techniek bij de politie aangepast zodat deze is voorbereid op het werken met deze drone. Er is met burgers gesproken over privacy en acceptatie bij de inzet van politiedrones en er is op de Twente Safety Campus in Enschede volop getest met de simulatie van verschillende incidenten. Op basis van informatie en ervaring die is opgedaan is er tegelijkertijd gewerkt aan een aanvraag bij de ILT om de drone bij daadwerkelijke inzetten te mogen testen. Deze aanvraag moest onder andere voldoen aan verschillende wet- en regelgeving én aantonen dat er voldoende zekerheid is over de veilige inzet van de automatische drone. De ILT heeft deze aanvraag op 4 april 2024 goedgekeurd. Daarmee is groen licht gegeven om het vliegen met automatische drone buiten zicht verder te kunnen testen.

Toestemming om in Twente verder te testen
In een gebied van zes vierkante kilometer bij de voormalige vliegbasis Twente mag er nu verder worden getest met het zelfstandig en buiten zicht van een piloot vliegen (Beyond Visual Line of Sight) in het luchtruimklasse G. De drone vliegt automatisch, maar een gediplomeerd piloot houdt de vlucht in de gaten en kan ingrijpen als dat nodig is. Op dit moment mag daarbij nog niet boven bebouwd gebied worden gevlogen. De drone mag daarnaast binnenkort ook voor het eerst worden getest bij daadwerkelijke hulpverlening. Dit gebeurt dan vanaf de locatie van het incident waarbij binnen het zicht van aangewezen politiecollega`s wordt gevlogen (Extended Visual Line of Sight). Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij de zoektocht naar vermiste personen in landelijk gebied.

Zorgvuldigheid staat voorop
Met de goedkeuring van het ILT is Politie Nederland de eerste politiemacht binnen Europa die toestemming heeft gekregen om geautomatiseerd zonder vaste route met een drone buiten het zichtveld van de piloot te mogen vliegen. “Dat we nu een van de eerste instanties zijn die hier gebruik van mogen maken is nooit het doel geweest, maar wel het bewijs van de zorgvuldigheid en betrouwbaarheid waarmee deze pilot is aangevlogen. Het vergt enorm veel voorbereiding en doorzettingsvermogen om deze stap te kunnen zetten. Ik kijk de uitkomsten van dit project met interesse tegemoet en ben benieuwd naar de eerste ervaringen in de praktijk”, vertelt Roeland Groen, sectorhoofd Twente en portefeuillehouder GGP binnen Eenheid Oost-Nederland.

Veel getest en geoefend
Projectleider Remco Aagtjes is sinds de start betrokken bij de pilot en kijkt met veel belangstelling uit naar het testen binnen publiek domein. “Er is de afgelopen tijd door onze piloten al enorm veel getest en geoefend voor de inzet van deze automatische drone. En we hebben de expertise van uiteenlopende instanties en burgers ingeschakeld om ons goed voor te bereiden op deze stap. De toestemming van de ILT is voor ons de definitieve bevestiging dat we klaar zijn voor de volgende stap. We laten onze collega`s en de inwoners uit Twente dan ook graag kennismaken met de inzet van de automatische drone en de meerwaarde die dit middel gaat bieden bij de hulpverlening aan anderen.”

Oog voor privacy
De politie zegt te snappen dat de inzet van de automatische drone voor inwoners nieuw is en wellicht leeft het gevoel dat mensen zich bekeken voelen. Integer omgaan met privacy is belangrijk voor de politie. Hierover is de politie doorlopend in gesprek met privacy-experts. De beelden die de drone onderweg naar een incident maakt zijn uitsluitend bedoeld om te zorgen voor een veilige vlucht. Op het incident zelf is men alleen gericht op het verstrekken van een actueel beeld om de juiste hulpverlening te kunnen sturen. Vervolgens gaat de drone zo snel mogelijk weer terug naar zijn oplaadstation. Het verzamelen, de opslag van en de toegang tot de camerabeelden van de automatische drone voldoet aan de wettelijke eisen van de privacywetgeving. Dit betekent bijvoorbeeld dat beelden na 28 dagen (vier weken) automatisch worden verwijderd. Als de politie beelden heeft van een misdaad en deze beelden kan gebruiken bij opsporing en vervolging, dan mogen die beelden soms langer bewaard worden.

Toewerken naar inzet boven bebouwd gebied
De kennis en ervaring die de komende periode dankzij de inzetten wordt vergaard helpt de politie om veilig en volledig toe te werken naar de volgende stap binnen de pilot. In deze fase wil men straks ook gaan testen boven bebouwd gebied. Dit gaat naar verwachting gebeuren vanaf het politiebureau in Nijverdal. Wanneer deze fase start is nog onbekend.