De Landelijke Eenheid (LE) kan het best worden opgesplitst in twee afzonderlijke eenheden. De ene moet zich volledig gaan richten op de opsporing, terwijl bij de andere eenheid landelijke taken op het vlak van (crisis)coördinatie en expertise worden belegd.

Korps- en eenheidsleiding hebben dit laten weten aan de Commissie Schneiders, die binnenkort met een eindadvies komt over de toekomst van de LE. “De huidige eenheid heeft een té grote hoeveelheid té diverse taken in een knellende structuur”, zegt Oscar Dros, politiechef LE. “In combinatie met problematiek op het gebied van leiderschap en cultuur leidde dat de afgelopen jaren tot problemen in de eenheid. De impact was groot. Op het werk, maar vooral op de mensen die het werk doen. In sommige gevallen, met dramatische en blijvende gevolgen.”
In april stelde de Commissie Schneiders dat bij de Landelijke Eenheid fundamentele veranderingen nodig zijn. “Na het verschijnen van de tussenrapportage zijn we samen met de commissie gaan nadenken over een nieuwe vorm voor de LE”, zegt Dros. “Het uiteindelijke advies komt van de commissie, maar wat ons betreft wordt de LE opgesplitst in twee afzonderlijke eenheden.”

Opsporingseenheid
Een van de twee nieuwe eenheden zou zich moeten richten op de landelijke opsporing van zware vormen van criminaliteit, zoals ondermijnende criminaliteit, terrorisme en cybercrime. De politie zou daarmee de beschikking krijgen over een nationaal en internationaal herkenbare opsporingseenheid.
De tweede eenheid krijgt, als het aan de politie ligt, landelijke taken op het vlak van (crisis)coördinatie en expertise. “Deze eenheid is hét organisatieonderdeel waar nationale coördinatie van de operatie is belegd en die hoogwaardige, schaarse kennis, kunde en materiaal levert aan het hele korps.”

Anders
Wat de politie betreft wijkt de inrichting van deze twee landelijke eenheden af van de manier waarop de regionale eenheden zijn georganiseerd. “Het werk, de mensen en de context zijn wezenlijk anders”, licht Dros toe. “Door de afwijkende inrichting moet verbetering ontstaan op het vlak van bestuurbaarheid, beheersbaarheid en bedrijfsmatige ondersteuning, maar vooral ook meer ruimte voor de menselijke maat. En beide eenheden moeten zich snel kunnen aanpassen.”

Leiderschap
Behalve wijzigingen op organisatorisch terrein is ook behoefte aan verandering op het gebied van cultuur en leiderschap. “Leidinggevenden spelen een cruciale rol bij de realisatie van een veilige werkomgeving. Als de werkvloer zich niet gehoord voelt en ziet dat de leiding ongewenst gedrag vertoont en daar niet op wordt aangesproken, is het fundament voor professioneel en integer handelen weg.”
Dros wil ook af van de klassieke hiërarchie: “Van de baas weet hoe het moet naar wie het weet, mag het zeggen. En er is behoefte aan een strategische top die zich actief bemoeit met de operatie. Die weet wat er speelt.” Om te zorgen voor leidinggevenden waar de eenheid behoefte aan heeft, worden nieuwe leiderschapsprofielen opgesteld. Daarin staat onder meer omschreven over welke inhoudelijke kennis, competenties én karaktereigenschappen een leidinggevende moet beschikken.”

Geduld nodig
Volgens Dros gaan alle veranderingen tijd kosten. “De problemen zijn niet in een dag ontstaan en zullen ook niet in dag zijn opgelost. Korps- en eenheidsleiding zijn aan zet, maar bij het veranderproces worden ook de politiechefs, de medezeggenschap en de bonden betrokken. Én ik vind dat de medewerkers invloed moeten krijgen. Zij weten als geen ander wat nodig is. Maar het betrekken van mensen gaat in de regel ten koste van de snelheid.”
Oscar Dros vraagt niet alleen de medewerkers, maar ook de politiek om geduld. “Ik hoop dat we de tijd en ruimte én het vertrouwen krijgen om de boel op orde te brengen. Na alle ellende van de afgelopen jaren, is er nu perspectief. We gaan eindelijk bouwen. Het wordt beter en dat gaat iedereen merken. In de eerste plaats de medewerkers. Maar het gaat wel even duren.”

Eindadvies
Het korps heeft haar visie op de hervorming van de Landelijke Eenheid aan de Commissie Schneiders overgebracht. In welke mate de commissie deze visie deelt, blijkt medio juni als zij haar eindadvies aan de minister uitbrengt. Tegen het einde van de zomer volgt dan een transitieplan waarin de concrete uitwerking van het advies staat omschreven.