De brandweer is een cruciale organisatie die zich richt op het redden van mensen en dieren, het voorkomen en bestrijden van brand en het bieden van hulp bij ongevallen en andere incidenten. Haar verantwoordelijkheden omvatten ook voorlichting, controle op preventieve maatregelen en rampenbestrijding.

In zowel Nederland als België beschikt de brandweer over een opvallend wagenpark met voertuigen die vuurrood van kleur zijn (kleurcode RAL 3000). Deze voertuigen zijn voorzien van herkenbare striping, zoals de BZK-striping in Nederland (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) en de BVV-striping in België. Sinds april 2019 worden nieuwe voertuigen in Nederland voorzien van OOV-striping, speciaal ontworpen voor betere zichtbaarheid ’s nachts. Daarnaast zijn de voertuigen uitgerust met blauwe zwaailichten en tweetonige hoorns.

De organisatie van de brandweer verschilt tussen Nederland en België. In Nederland is de brandbestrijding georganiseerd binnen veiligheidsregio’s, waarbij de laatste gemeentelijke brandweerkorpsen in 2014 zijn opgeheven en er momenteel 25 brandweerkorpsen actief zijn. In België werken gemeentelijke brandweerkorpsen samen in hulpverleningszones, waarbij vrijwel alle gemeenten over één of meerdere brandweerposten beschikken.

De brandweer heeft een strakke hiërarchische commandostructuur, waardoor korpsen effectief kunnen optreden en samenwerken met andere instanties zoals politie en ambulancediensten. In Nederland zijn alle brandweerkorpsen verplicht om regionaal samen te werken sinds de invoering van de wet op de veiligheidsregio’s in 2014.

Het beroep van brandbestrijder was lange tijd voornamelijk voor mannen, maar tegenwoordig maken ook vrouwen deel uit van de korpsen. Brandbestrijders, zowel vrijwilligers als beroeps, moeten kunnen werken onder extreme omstandigheden en beschikken over goede sociale vaardigheden. Vaak moeten kandidaten een ingangsproef en medische keuring doorlopen om bij de brandweer te kunnen werken.

Brandweerkazernes zijn de thuisbasis van de brandweer en variëren in grootte afhankelijk van de omvang van het brandrisico in het gebied en de taken van het korps. De term ‘kazerne’ verwijst tegenwoordig naar de uitruklocatie, terwijl ‘post’ verwijst naar de organisatie van de bemanning, het materieel en de locatie zelf.

Al met al speelt de brandweer een essentiële rol bij het waarborgen van de veiligheid en het bieden van hulp in noodsituaties, zowel in Nederland als in België.