Wat is zoal nodig om overstromingen te voorkomen, de scheepvaart doorgang te laten vinden en te zorgen voor voldoende bluswater? Wat betekent kunstmatige intelligentie voor beroepen in de beveiligingssector? En hoe kan met beperkte bevoegdheden fraude worden opgespoord? Dat waren de onderwerpen van de security sessie van Jan van Toorn, die afgelopen week plaatsvond.

Sander van den Bergh en Niels Robbemont van Waterschap Hollandse Delta gaven een presentatie over de werking van het waterschap en het crisismanagement binnen het waterschap. Het Waterschap houdt zich onder andere bezig met het beheer van de waterwegen in Nederland. Daarbij spelen verschillende risico’s, zoals extreme regen, langdurige droogte, uitval van waterkeringen en problemen met de ICT. Elk waterschap heeft daarom een eigen crisisorganisatie. Die lijkt in verschillende opzichten op een veiligheidsregio en zorgt bijvoorbeeld voor een adequate reactie op een persleidingbreuk of hoogwater. Samen met de echte veiligheidsregio worden incidenten bestreden. Ook de dienst Bevolkingszorg en Rijkswaterstaat behoren tot de partners van de waterschappen. Bij ernstige incidenten heeft de dijkgraaf het opperbevel. Die geeft leiding aan het operationeel team. Verder zijn er een coördinator scenario’s en een coördinator crisiscommunicatie. Om goed voorbereid te zijn vinden regelmatig gezamenlijke oefeningen met veiligheidsregio’s en defensie plaats. Daarbij worden verschillende scenario’s gebruikt, zoals een brand in een petrochemische fabriek waarvoor heel veel bluswater nodig is. Ook dat laatste is een verantwoordelijkheid van de waterschappen.

Digitale forensische analyse
Sjoerd van der Meulen en Henri Beek van DataExpert gingen in op het onderwerp digitale forensische analyse, ofwel het bieden van ondersteuning bij het vangen van boeven. Zij trainen onder andere mensen in het gebruik van open bronnen om aan informatie te komen, een activiteit waarbij kunstmatige intelligentie een steeds grotere rol gaat spelen. Beek legde uit hoe met AI het menselijk handelen wordt nagebootst om complexe problemen op te lossen. Het zorgt voor veel mooie innovaties, maar heeft ook een zekere impact op beveiligingsfuncties. Dankzij AI zullen in de toekomst veel minder mensen nodig zijn om informatie te verzamelen. Toch zullen altijd mensen nodig blijven om de resultaten te beoordelen, want feilloos zijn toepassingen als ChatGPT nog lang niet. Daarnaast zorgt AI voor nieuwe dreigingen, zoals voice cloning. Voor maar 1 dollar per maand kunnen criminelen toegang krijgen tot een website waarmee stemmen vrijwel perfect zijn na te bootsen om op die manier telefonische fraude te plegen. Zo kunnen ook fake-video’s worden gegenereerd. Technische kennis is daarvoor niet nodig. Het biedt geweldige mogelijkheden voor social engineering en het opzetten van valse profielen. Kunstmatige intelligentie biedt dus waardevolle kansen voor de beveiliging, maar helaas ook voor criminelen.

Fraudebestrijding
Inge den Hollander en Rob van ’t Oever van Factual Corporate Investigations besloten de bijeenkomst met een inleiding over financieel rechercheren. Aan de hand van een casus lieten zij zien hoe hun werk bijdraagt aan de oplossing van financieel economische criminaliteit. Van ’t Oever wees erop dat veel misdrijven zijn op te lossen door de geldstromen te onderzoeken. De sprekers kwamen met een casus waarbij binnen een leverancier van bouwmaterialen een grote hoeveelheid kostbaar materieel was verduisterd. Dat kwam pas aan het licht tijdens een inventarisatie. Het was niet bekend wanneer de spullen waren verdwenen. De uitdaging was om een geldstroom te ontdekken die niet in de boekhouding voorkwam. Een hele lijst met scenario’s werd doorgewerkt. Uiteindelijk werd gekeken welke opsporingsmiddelen konden worden ingezet. Daarbij is het van groot belang dat deze proportioneel zijn, wil men dat de daders succesvol vervolgd worden. Een vergaande maatregel is bijvoorbeeld het controleren van het e-mailverkeer van werknemers. Dat gebeurt met behulp van een speciaal hiervoor ontwikkeld hulpmiddel. Medewerkers moeten hiervoor toestemming geven en dan is het maar te hopen dat bewijsmateriaal niet snel wordt weggemoffeld. Als zaken worden ontdekt dient ook nog hoor en wederhoor toegepast te worden. Dit laatste om duidelijkheid te krijgen of er sprake is van opzet of een vergissing. Tot slot kan de klant geholpen worden bij de aangifte en worden adviezen verstrekt om herhaling te voorkomen.