Het spoorwegnet is een belangrijk onderdeel van de vitale infrastructuur. Om te zorgen dat treinen blijven rijden is onderhoud aan het spoor nodig. Dat is niet altijd zonder gevaar. Van machinisten tot onderhoudspersoneel. Werken op het spoor vereist een scherp bewustzijn van veiligheidspraktijken en protocollen. Wat komt er kijken bij veiligheid langs het spoor?

Werken langs het spoor brengt diverse risico’s met zich mee voor medewerkers. Een van de meest voor de hand liggende gevaren is het risico op aanrijdingen door treinen. Dit geldt niet alleen voor het personeel dat op het spoor werkt, maar ook voor diegenen die zich in de nabijheid bevinden, zoals technici die onderhoudswerkzaamheden uitvoeren. Daarnaast vormen elektrische leidingen en bovenleidingen een constant gevaar.Hoogspanningsleidingen die de treinen van stroom voorzien, kunnen ernstige verwondingen of zelfs dodelijke ongevallen veroorzaken als ze niet correct worden behandeld. Daarnaast brengen weersomstandigheden zoals regen, sneeuw en mist extra risico’s met zich mee, waardoor het belangrijk is dat medewerkers op de hoogte zijn van de juiste procedures voor werken in dergelijke omstandigheden.

Gedragsregels
Iedereen die langs het spoor werkt en zich op een spoorwegterrein bevindt, moet zich bewust zijn van de veiligheidsrisico’s. Het is belangrijk dat iemand er alles aan doet om zichzelf en anderen niet in gevaar te brengen. Om deze reden zijn er landelijke gedragsafspraken gemaakt die van toepassing zijn op alle spoorwegterreinen in Nederland. Daarnaast bestaat er het Normenkader Veilig Werken. Hierin staan richtlijnen voor veilig werken aan het spoor. Overtreedt iemand de regels, dan kan de sanctiecommissie deze persoon de toegang tot het spoor ontzeggen.

Bewustwording en training
Veiligheid begint met bewustzijn. Het is belangrijk dat spoorwegmedewerkers op de hoogte zijn van de potentiële gevaren en de procedures om deze gevaren te vermijden. Dit vereist bewustwording en uitgebreide training en educatie. Medewerkers moeten leren hoe ze risico’s kunnen herkennen en wat de juiste procedures zijn in het geval van nood. Daarnaast moeten ze op de hoogte zijn van de veiligheidsprotocollen en is het belangrijk dat ze een beschermende uitrusting dragen die passend is bij de werkzaamheden die ze uitvoeren. Nieuwe medewerkers moeten eerst goed worden opgeleid voordat ze aan de slag gaan langs het spoor. Voortdurende bijscholing en herhalingstrainingen zijn nodig om de bewustwording van de gevaren hoog te houden.

Medewerkers veilig houden langs het spoor
Met fysieke afscherming zoals een veiligheidshek kunnen medewerkers beschermd worden tijdens hun werkzaamheden tegen langsrijdende treinen. Veiligheidshekken kunnen op een eenvoudige manier aan het spoor worden bevestigd. Bevinden medewerkers zich achter de hekken, dan kunnen zij niet geschept worden door een langsrijdende trein.

Beschermende kleding
Naast training is het belangrijk dat spoorwegmedewerkers worden voorzien van de juiste beschermende kleding. Hierbij kan gedacht worden aan helmen en veiligheidsschoenen tot speciale kleding die beschermt tegen elektrische schokken en andere gevaren. Ook reflecterende kleding voor een betere zichtbaarheid en geïsoleerde gereedschappen voor werkzaamheden in de buurt van elektrische systemen zijn belangrijk. De technologie wordt steeds geavanceerder, zodat de veiligheid langs het spoor steeds beter wordt. Van geavanceerde seinsystemen tot sensoren die waarschuwen voor naderende treinen, investeringen in technologische oplossingen spelen een belangrijke rol bij het minimaliseren van risico’s voor spoorwegmedewerkers.

Veiligheidscultuur
Veiligheid moet niet alleen worden gezien als een reeks regels en voorschriften, maar als een integraal onderdeel van de bedrijfscultuur. Dit vereist een mentaliteit waarbij veiligheid altijd voorop staat, zelfs als dit betekent dat er vertragingen optreden of extra kosten worden gemaakt. Daarnaast wordt de nadruk gelegd op het belang van open communicatie en het melden van potentiële veiligheidsrisico’s. Medewerkers moeten worden aangemoedigd om verdachte situaties of onveilige werkpraktijken te rapporteren, waardoor proactief kan worden gereageerd om gevaren te verhelpen voordat ze tot ongelukken leiden.

Ketenverantwoordelijkheid
De risico’s op het spoor worden beheerst door een keten van verschillende organisaties. Wat de ene partij nalaat of doet, kan veiligheidsconsequenties voor een andere partij hebben. Een goede informatieuitwisseling tussen partijen is belangrijk, want wat de ene partij leert van een ongeval kan ook belangrijk zijn voor een ander.

Veiligheid is de verantwoordelijkheid van iedereen
Veiligheid langs het spoor is niet alleen de verantwoordelijkheid van de spoorwegmedewerkers zelf, maar vereist een gezamenlijke inspanning van alle betrokken partijen. Hierbij kun je denken aan spoorwegmaatschappijen, overheden, vakbonden en andere belanghebbenden. Door samen te werken aan het identificeren en aanpakken van veiligheidskwesties en het uitvoeren van evaluaties, kunnen we een veiliger werkomgeving creëren voor iedereen die betrokken is bij het spoorwegsysteem.