Bij het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid vond onlangs een bijeenkomst plaats van Stichting Security Expert Register Nederland. Aan de orde kwamen robots voor de brandweer, innovatie in incidentenbestrijding, de gevolgen van de energietransitie voor de veiligheid, de risico’s van institutioneel extremisme en de wijzigingen in het Stelsel Bewaken en Beveiligen.

Het NIPV is een belangrijk kenniscentrum voor de Nederlandse brandweer. Logisch dus dat een aantal lezingen het onderwerp brandveiligheid als thema had. Robbert Heinecke van het Team Digitale Verkenning Brandweer vertelde over het belang van technische innovaties bij de bestrijding van steeds complexere branden, bijvoorbeeld veroorzaakt door elektrische voertuigen. “Ook de toenemende hoogbouw en ondergrondse bouw vormt een groeiende uitdaging voor de brandweer. Het Team Digitale Verkenning Brandweer is in het leven geroepen om bij brand voor een goed overzicht van de situatie te zorgen. Dat gebeurt onder andere met behulp van drones. We zorgen ervoor dat er effectiever geblust kan worden, en kunnen op zoek gaan op plaatsen die voor brandweermensen te gevaarlijk zijn.” Andere innovaties zijn een blusrobot en een onderwaterdrone. Met dat laatste apparaat kan tot 100 meter diepte naar slachtoffers worden gezocht. In de toekomst is het de bedoeling dat er een multidisciplinair dronenetwerk komt. Ook worden sensorbollen en blusbommen ontwikkeld, die op een brand afgeschoten kunnen worden. Verder wil de brandweer een Multi Intelligence Center, waar alle kennis en data centraal binnenkomt en verwerkt wordt. De bedoeling is om daar ook intelligente brandmeldsystemen van gebouwen op aan te sluiten. Heinecke nodigde beheerders van gebouwen uit omdat vooral te doen, zodra het mogelijk is.

Innovatie bij incidentenbestrijding
Lector Brandweerkunde Ricardo Weewer ging in op innovatie bij incidentenbestrijding en zei zich vaak te verbazen dat het zo vaak goed gaat terwijl we meestal amper weten wat er aan de hand is. “Het ontwikkelen van innovatie kan jaren duren en kan daarom beter worden gebaseerd op toekomstige verwachtingen. Die verwachtingen worden gecreëerd aan de hand van trendanalyses. Trends zijn bijvoorbeeld de duurzame, verdichtende, data gedreven, veerkrachtige, horizontale, gefragmenteerde en geopolitieke samenleving. Helaas is niets zo onvoorspelbaar als de toekomst. Dus hoe moet je je daarop voorbereiden? Je zult flexibel moeten zijn en je moeten voorbereiden op elke denkbare situatie. En dat het liefst in samenwerking met zoveel mogelijk partijen. Want kijk je bijvoorbeeld naar de energietransitie, dan zie je direct dat veiligheid daar niet de hoogste prioriteit heeft. Zo zien we steeds meer opslagloodsen die volstaan met niet te blussen batterijen. En wat moeten we denken van hoge houten flats met sandwichpanelen? Het lijkt alsof we teruggaan naar de middeleeuwen en we in de praktijk moeten ontdekken waar het fout kan gaan. De brandweer zou daarom graag meer weten over hoe gebouwen in elkaar zitten en wat er zoal gebeurt. Alleen lopen we dan weer tegen het aspect privacy aan. Inmiddels is onderzocht hoe we daarmee om kunnen gaan, onder andere door het gebruik van block chain-technologie. De veranderingen in de samenleving maken het voor de brandweer noodzakelijk om over veel meer kennis te beschikken.”

Brandgevaarlijke batterijen
Natuurkundige Henk Brans ging dieper in op het brandveiligheidsprobleem bij batterijen. Fabrikanten van batterijen werken volgens hem niet echt mee om dit probleem op te lossen. “Een soort van managementsysteem zou al heel veel helpen. Je weet dan in ieder geval op tijd dat je moet evacueren. Want blussen heeft vrijwel geen zin. En als er een in brand vliegt, volgt de rest vanzelf. Andere problemen zijn het vrijkomen van giftige gassen en het belanden van sterk vervuild bluswater in het milieu.” Brans schreef een Scenarioboek Energietransitie Omgevingsveiligheid. Daarin beschrijft hij onder andere zijn zorg over de toename van batterijen in gebouwen om energie van zonnepanelen in op te slaan.

Institutioneel extremisme
Frank van der Linden, die altijd in is voor een grapje, vroeg de deelnemers of zij wisten wat blauwe meetbuisjes zijn. Een enkeling wist dat dit politieagenten betreft. Als zij omvallen bij een brand, weet de brandweer dat het tijd is om de adembescherming op te zetten. Zijn betoog ging echter niet over brand, maar over institutioneel extremisme, ofwel de dreiging van mensen die heilig in complottheorieën geloven en niets met de overheid te maken willen hebben of die de overheid zelfs als vijand beschouwen. Die laatste groep wordt ook wel soevereinen genoemd. Sommigen denken dat de overheid voor elke geboorte anderhalf miljoen euro ontvangt en zij vinden dan dat zij zelf recht hebben op dat geld. Deze mensen stoken elkaar op en kunnen uiteindelijk een serieuze dreiging gaan vormen, ook voor de organisaties waar ze werken. Van der Linden waarschuwde om daar rekening mee te houden bij de screening van medewerkers.

Stelsel Bewaken en Beveiligen
Mario Klepac van het Openbaar Ministerie, die in coronatijd verantwoordelijk was voor de beveiliging van Jaap van Dissel, vertelde over de wijzigingen in het Stelsel Bewaken en Beveiligen. “Hiervoor wordt nu 112 miljoen euro per jaar begroot en dat geld is vooral nodig voor de beveiliging van personen die bedreigd worden door de georganiseerde misdaad. De wijzigingen in het Stelsel werden nodig geacht na de moorden op onder andere Peter R. de Vries en advocaat Derk Wiersum. Nederland bleek een grote achterstand te hebben op de buurlanden, waar de beveiliging van bedreigde personen aanzienlijk beter geregeld is. Rechters, advocaten, journalisten en politici hebben ook een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om de veiligheid. Daarvoor hebben zij een circulaire ontvangen. Ook voor werkgevers is een rol weggelegd. Zij dienen al het mogelijke te doen om te voorkomen dat er iets met hun bedreigde werknemers gebeurt. Daar waar de veiligheid buiten het eigen vermogen van burgers ligt schiet de overheid te hulp. Dat gebeurt aan de hand van een aantal pakketten. Voorheen was de persoonsbeveiliging maatwerk, maar daarvoor is nu geen capaciteit meer beschikbaar. Er zal dus goed gekeken moeten worden naar wat van de overheid en van de bedreigde personen zelf verwacht mag worden. Het monopolie op veiligheid ligt al lang niet meer bij de overheid alleen.”

Tijdens de bijeenkomst werd een bezoek gebracht aan het Brandweer Monument, met daarop de namen van tijdens hun werk omgekomen brandweermensen.