Burgers en bedrijven die massaal schade lijden omdat ze de dupe zijn geworden van grootschalige fraude, kunnen vanaf 1 januari 2020 samen naar de rechter om hun schade vergoed te krijgen. De wet van minister Dekker voor Rechtsbescherming, die massaschade afwikkelt in een collectieve actie, treedt dan in werking.

“Als je in de problemen zit, is het fijn als je met elkaar naar de rechter kunt stappen om schadevergoeding te eisen. Dat scheelt tijd, geld en eindeloze individuele rechtszaken”, zegt de minister. Tot nu toe kan in een gezamenlijke procedure geen schadevergoeding worden geëist. Er kan (alleen) een verklaring van de rechter worden gevraagd, bijvoorbeeld dat een bedrijf onrechtmatig heeft gehandeld. Daarna moet een gedupeerde zelf de schadevergoeding regelen.

Oplossing
De praktijk laat zien dat het niet altijd even makkelijk gaat. Soms wegen de kosten van een individuele procedure niet op tegen de geleden schade. Nu kan een belangenorganisatie een groep gedupeerden al helpen om bijvoorbeeld een schikking te regelen zodat zij hun schade vergoed krijgen. Maar als de schadeveroorzaker niet meewerkt, staan gedupeerden alsnog met lege handen en moeten zij het alleen opknappen. Dat verandert.
Straks kan de hele zaak in één gezamenlijke procedure bij de rechter worden afgewikkeld. Dat is eenvoudiger en bespaart tijd en geld. Partijen krijgen in één keer duidelijkheid. Daarmee komt er voor een grote groep gedupeerden een oplossing en kan de zaak worden afgedaan. Dit voorkomt ook eindeloze rechtszaken.

Belangenorganisaties
Ook is er voor sommige schades een veelheid aan belangenorganisaties waarvan de kosten en financiering vaak onduidelijk zijn. Gedupeerden en aangesproken partijen weten dan niet welke organisaties betrouwbaar zijn en voor wie zij opkomen. Daarom biedt de nieuwe wet gedupeerden voldoende rechtsbescherming. Niet iedere belangenorganisatie kan zomaar aan de slag om een claim in te dienen. Organisatie en financiën moeten op orde zijn. Gedupeerden weten zo aan wie ze hun belangen toevertrouwen.
Belangenorganisaties kunnen bestaande organisaties zijn zoals Consumentenbond of VEB of speciaal opgerichte organisaties (ad hoc) voor een bepaalde collectieve vordering (‘Stichting woekerpolisclaim’). Zij starten een procedure voor hun achterban.
Tot slot komt er een centraal register voor collectieve vorderingen. Zo kunnen gedupeerden en de belangenorganisaties die voor hen opkomen beslissen of zij voor dezelfde gebeurtenis ook een collectieve vordering willen instellen. De Raad voor de rechtspraak wordt de houder van het centrale register. Het register is openbaar en dus voor iedereen toegankelijk.